Όταν τα Χριστούγεννα νίκησαν τον πόλεμο: Η ιστορία πίσω από την χριστουγεννιάτικη ανακωχή του 1914

Η χριστουγεννιάτικη ανακωχή του 1914 στο Δυτικό Μέτωπο έχει μείνει στην ιστορία ως μια απρόσμενη ανάπαυλα ζεστασιάς εν μέσω ενός φρικτού πολέμου: Μετά από μήνες αιματοχυσίας, στρατιώτες και των δύο πλευρών, πριν από 101 χρόνια συναντήθηκαν στο «ουδενός χωρίον» σε μια άτυπη, αλλά πιο ουσιώδη από ποτέ, εκεχειρία, αποδεικνύοντας ότι το πνεύμα των Χριστουγέννων μπορεί να επιβιώνει ακόμα και υπό τις πιο σκοτεινές συνθήκες.

Όπως αναφέρεται σε εκτενές δημοσίευμα του Gizmodo, τον Δεκέμβριο του 1914 ο πόλεμος εισερχόταν σε μια νέα φάση, αυτό που έμεινε στην ιστορία ως πόλεμος χαρακωμάτων, με τρομακτική αιματοχυσία και αβεβαιότητα όσον αφορά στο ποια πλευρά μπορούσε να επικρατήσει.

Ωστόσο, τη νύχτα πριν τα Χριστούγεννα, ένας Βρετανός λοχαγός στο Rue du Bois άκουσε μια φωνή με ξένη προφορά από την άλλη πλευρά να λέει «μην πυροβολείτε μετά τις 12 και δεν θα το κάνουμε ούτε εμείς» και μετά «αν εσείς οι Άγγλοι έρθετε και μας μιλήσετε, δεν θα ρίξουμε». Στρατεύματα της Κοινοπολιτείας που πολεμούσαν στο Βέλγιο και τη Γαλλία άρχισαν να ακούνε χριστουγεννιάτικα τραγούδια από τη γερμανική πλευρά, όπως την «Άγια Νύχτα» («Stille Nacht, Heilige Nacht»), με τους στρατιώτες της Αντάντ να χειροκροτούν και να ζητούν περισσότερα. Στρατιώτες και των δύο πλευρών άρχισαν να τραγουδούν μαζί, σε διαφορετικές γλώσσες.

«We good! We no shoot!»

«Οι Γερμανοί μας φωνάζουν και μας ζητούν να παίξουμε ποδόσφαιρο, και να μην πυροβολήσουμε για να μην το κάνουν ούτε αυτοί. Στις 2 πμ μια γερμανική μπάντα κινήθηκε στα χαρακώματά τους τραγουδώντας το “Home Sweet Home” και το “God Save the King”, που ακούστηκαν υπέροχα και μας έκαναν να σκεφτούμε τα σπίτια μας», γράφει ο αρχιλοχίας Τζορτζ Μπεκ στο ημερολόγιό του.

Την επόμενη ημέρα, οι στρατιώτες τόλμησαν να ξεμυτίσουν και να κοιτάξουν στην απέναντι πλευρά. Κάποια στιγμή, μετά από αρκετό δισταγμό, ένας Γερμανός ακούστηκε να φωνάζει: «We good! We no shoot!» («Είμαστε εντάξει! Δεν ρίχνουμε!»).

Στρατιώτες και των δύο πλευρών βγήκαν από τα χαρακώματα άοπλοι και στάθηκαν όρθιοι. Κοντά στη Neuve Chapelle, ένας Ιρλανδός περπάτησε με τόλμη στο ουδενός χωρίον, όπου δεν τον υποδέχτηκαν με πολυβόλα, αλλά με ένα πούρο. Ακολούθησαν και άλλοι, και παρόμοιες σκηνές επαναλήφθηκαν σε όλο το μέτωπο, με τους άνδρες των δύο πλευρών να συναντιούνται και να ανταλλάσσουν δώρα, να δείχνουν φωτογραφίες των δικών τους και να παίζουν ποδόσφαιρο με αυτοσχέδιες μπάλες. Τέτοιες σκηνές έλαβαν χώρα σε πάρα πολλά σημεία του μετώπου, από τη Βόρεια Θάλασσα μέχρι τα σύνορα της Ελβετίας. Επίσης, οι δύο πλευρές είχαν την ευκαιρία να μαζέψουν τους νεκρούς τους.

Ωστόσο, αν και λέγεται πως «δεν έπεσε ούτε ένας πυροβολισμός», πρόσφατα έγινε γνωστό πως υπήρξε ένα περιστατικό όπου τρεις στρατιώτες- δύο Βρετανοί και ένας Γερμανός- σκοτώθηκαν παρά την προσωρινή ανακωχή. Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, εν αντιθέσει με τις περισσότερες αναφορές, δεν επικρατούσε ειρήνη σε όλα τα σημεία του μετώπου: Τουλάχιστον 250 στρατιώτες βρήκαν τον θάνατο την ημέρα των Χριστουγέννων, αν και οι περισσότεροι υπέκυψαν σε παλαιότερα τραύματα. Στο προαναφερθέν περιστατικό, Βρετανοί στρατιώτες άνοιξαν πυρ όταν είδαν φανάρια στα γερμανικά χαρακώματα, και σύμφωνα με τον δεκανέα Κλίφορντ Λέιν, οι Γερμανοί δεν απάντησαν και συνέχισαν τους εορτασμούς. Αλλού στον τομέα εκείνο Γερμανός ελεύθερος σκοπευτής σκότωσε έναν Βρετανό στρατιώτη, με τον λοχία Τομ Γκρέγκορι να παίρνει θέση, να εντοπίζει τον Γερμανό και να τον σκοτώνει. Λίγες στιγμές μετά ο ίδιος σκοτώθηκε από άλλο Βρετανό ελεύθερο σκοπευτή.

Σε κάποιες περιοχές, η ανακωχή συνεχίστηκε για πάνω από μία ημέρα, ωστόσο όταν οι ηγεσίες έμαθαν για αυτήν φρόντισαν να μην ξανασυμβεί- και όντως δεν έγινε ποτέ ξανά κάτι τέτοιο τα επόμενα χρόνια.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ: THE HUFFINGTON POST.gr