Στις κρίσιμες στιγμές του 4ου μ. Χ. αιώνα, όταν κλυδωνιζόταν η Εκκλησία από την αίρεση του Αρείου, την οποία γνωρίσαμε στην προηγούμενη διδακτική ενότητα, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου παρουσιάστηκε μια σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα: ο Mέγας Αθανάσιος.
α. Ζωή αφιερωμένη στον αγώνα για την αλήθεια και την πίστη
Ο Μ. Αθανάσιος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 295 μ.Χ. Από νεαρή ηλικία τον απασχολούσαν τα συγκλονιστικά ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, γι' αυτό και σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία.
Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο, στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., λόγω της ευρείας θεολογικής του παιδείας ο Μ. Αθανάσιος συνόδευσε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλέξανδρο με την ιδιότητα του γραμματέα. Συμμετείχε στις θεολογικές συζητήσεις και αντιμετώπισε τον Άρειο, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα του Θεού και αρνιόταν ότι είναι Yιός του Θεού και, επομένως, αληθινός Θεός. Ο Μ. Αθανάσιος τόνισε ότι ο Χριστός είναι Yιός του Θεού, «ομοούσιος» με τον Πατέρα Του, δηλαδή «Θεός αληθινός», και ιδιαίτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Η θεολογία του Μ. Αθανασίου αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση των επτά πρώτων άρθρων του Συμβόλου της Πίστεως από την Α' Οικουμενική Σύνοδο.
Ο Μ. Αθανάσιος το 328 μ. Χ. εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας, με τη συμμετοχή και του λαού στην εκλογή του. Παρέμεινε πιστός στις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου μέχρι το τέλος της ζωής του. Λίγα χρόνια μετά την εκλογή του, ο αυτοκράτορας Μ. Κωνσταντίνος υποχώρησε στις πιέσεις των επισκόπων-οπαδών του Αρείου και ο Άρειος επέστρεψε από την εξορία στην Αλεξάνδρεια. Τότε, ο Μ. Αθανάσιος αρνήθηκε να υποταχθεί στις αυτοκρατορικές πιέσεις και να ακυρώσει τις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου που καταδίκαζαν τον Άρειο, γι' αυτό και εξορίστηκε στα Τρέβιρα της Γαλλίας, απ' όπου επέστρεψε το 337 μ.Χ. Οι διάδοχοι του Μ. Κωνσταντίνου, είτε επειδή υποστήριζαν τον Αρειανισμό είτε την εθνική λατρεία (Ιουλιανός), εξόρισαν άλλες τέσσερις φορές τον απείθαρχο στη θρησκευτική τους πολιτική Μ. Αθανάσιο. Συμπαραστάτης του Μ. Αθανασίου στάθηκε πάντα ο λαός της Αλεξάνδρειας και οι μοναχοί της ερήμου, τους οποίους συχνά επισκεπτόταν για παρηγοριά και στήριξη.
Ο Μ. Αθανάσιος υπήρξε και πολυγραφότατος συγγραφέας. Τα έργα του είναι: δογματικά, απολογητικά, ερμηνευτικά και ασκητικά. Ο Μ. Αθανάσιος απεβίωσε στις 2 Μαΐου του 373 μ.Χ. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 18 Ιανουαρίου και στις 2 Μαΐου.
β. Η αγωνία και ο αγώνας του Μ. Αθανασίου για την αλήθεια
Ο Μ. Αθανάσιος έζησε σε μια εποχή, κατά την οποία η Εκκλησία κινδύνευε να χάσει την ταυτότητά της από την αίρεση του Αρείου. Ο Μ. Αθανάσιος αντέδρασε στην αίρεση αυτή χάρη στη φώτιση του Αγίου Πνεύματος και με εφόδια τη γνώση της Αγίας Γραφής και της Παράδοσης της Εκκλησίας. Τόνιζε ότι ο Yιός του Θεού προσέλαβε τη φθαρτή ανθρώπινη φύση και έγινε άνθρωπος, για να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος από την αμαρτία, η οποία προήλθε από την πτώση των πρωτοπλάστων. Ο Χριστός, επομένως, είναι Αυτός που διασφαλίζει τη σωτηρία των ανθρώπων, αφού είναι και άνθρωπος -εκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους- και Θεός -Yιός του Θεού και Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας.
Επιπλέον, ο Μ. Αθανάσιος στο θεολογικό του έργο καθορίζει και τις προΰποθέσεις για να συγκληθεί μια Οικουμενική Σύνοδος. Όταν εμφανίζεται μια νέα αίρεση, η Εκκλησία κατά τον Μ. Αθανάσιο, πρέπει πρώτα να καταφύγει στην Αγία Γραφή και στην Παράδοσή της. Κατόπιν, αν οι χριστιανοί δεν μπορούν να διακρίνουν την αλήθεια, η σύγκληση της Οικουμενικής Συνόδου καθίσταται αναγκαία και επείγουσα, εφόσον η αίρεση ταράζει και διαιρεί την Εκκλησία. Έργο της Οικουμενικής Συνόδου είναι η φανέρωση της αλήθειας της πίστης με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος και η καταδίκη της αίρεσης με βάση την Αγία Γραφή και την Παράδοση της Εκκλησίας.
γ. Ο Μ. Αθανάσιος στην αθανασία...
Ο Μ. Αθανάσιος υπήρξε μεγάλη φυσιογνωμία της αρχαίας Εκκλησίας. Ανέλαβε την ευθύνη και το βάρος της κρίσης που ξέσπασε εξαιτίας της αίρεσης του Αρείου. Υπέστη πολλές διώξεις και έγινε το σύμβολο και ο ηγέτης των ορθόδοξων στην εποχή του. Με το συγγραφικό του έργο αναδείχτηκε δυναμικός αγωνιστής της ορθόδοξης πίστης και μαχητής στο χώρο του πνεύματος. Είχε το χάρισμα να διακρίνει τις συνέπειες των αιρετικών απόψεων για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του και τις αντιμετωπίζει δυναμικά. Η στάση του κληροδότησε στην Εκκλησία ένα υπόδειγμα αγωνιστή ιεράρχη και αταλάντευτου σε θέματα πίστης θεολόγου.
ΑΠΟ ΤΟ: ebooks.edu.gr
Ο Μ. Αθανάσιος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 295 μ.Χ. Από νεαρή ηλικία τον απασχολούσαν τα συγκλονιστικά ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, γι' αυτό και σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία.
Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο, στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., λόγω της ευρείας θεολογικής του παιδείας ο Μ. Αθανάσιος συνόδευσε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλέξανδρο με την ιδιότητα του γραμματέα. Συμμετείχε στις θεολογικές συζητήσεις και αντιμετώπισε τον Άρειο, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα του Θεού και αρνιόταν ότι είναι Yιός του Θεού και, επομένως, αληθινός Θεός. Ο Μ. Αθανάσιος τόνισε ότι ο Χριστός είναι Yιός του Θεού, «ομοούσιος» με τον Πατέρα Του, δηλαδή «Θεός αληθινός», και ιδιαίτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Η θεολογία του Μ. Αθανασίου αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση των επτά πρώτων άρθρων του Συμβόλου της Πίστεως από την Α' Οικουμενική Σύνοδο.
Ο Μ. Αθανάσιος το 328 μ. Χ. εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας, με τη συμμετοχή και του λαού στην εκλογή του. Παρέμεινε πιστός στις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου μέχρι το τέλος της ζωής του. Λίγα χρόνια μετά την εκλογή του, ο αυτοκράτορας Μ. Κωνσταντίνος υποχώρησε στις πιέσεις των επισκόπων-οπαδών του Αρείου και ο Άρειος επέστρεψε από την εξορία στην Αλεξάνδρεια. Τότε, ο Μ. Αθανάσιος αρνήθηκε να υποταχθεί στις αυτοκρατορικές πιέσεις και να ακυρώσει τις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου που καταδίκαζαν τον Άρειο, γι' αυτό και εξορίστηκε στα Τρέβιρα της Γαλλίας, απ' όπου επέστρεψε το 337 μ.Χ. Οι διάδοχοι του Μ. Κωνσταντίνου, είτε επειδή υποστήριζαν τον Αρειανισμό είτε την εθνική λατρεία (Ιουλιανός), εξόρισαν άλλες τέσσερις φορές τον απείθαρχο στη θρησκευτική τους πολιτική Μ. Αθανάσιο. Συμπαραστάτης του Μ. Αθανασίου στάθηκε πάντα ο λαός της Αλεξάνδρειας και οι μοναχοί της ερήμου, τους οποίους συχνά επισκεπτόταν για παρηγοριά και στήριξη.
Ο Μ. Αθανάσιος υπήρξε και πολυγραφότατος συγγραφέας. Τα έργα του είναι: δογματικά, απολογητικά, ερμηνευτικά και ασκητικά. Ο Μ. Αθανάσιος απεβίωσε στις 2 Μαΐου του 373 μ.Χ. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 18 Ιανουαρίου και στις 2 Μαΐου.
β. Η αγωνία και ο αγώνας του Μ. Αθανασίου για την αλήθεια
Ο Μ. Αθανάσιος έζησε σε μια εποχή, κατά την οποία η Εκκλησία κινδύνευε να χάσει την ταυτότητά της από την αίρεση του Αρείου. Ο Μ. Αθανάσιος αντέδρασε στην αίρεση αυτή χάρη στη φώτιση του Αγίου Πνεύματος και με εφόδια τη γνώση της Αγίας Γραφής και της Παράδοσης της Εκκλησίας. Τόνιζε ότι ο Yιός του Θεού προσέλαβε τη φθαρτή ανθρώπινη φύση και έγινε άνθρωπος, για να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος από την αμαρτία, η οποία προήλθε από την πτώση των πρωτοπλάστων. Ο Χριστός, επομένως, είναι Αυτός που διασφαλίζει τη σωτηρία των ανθρώπων, αφού είναι και άνθρωπος -εκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους- και Θεός -Yιός του Θεού και Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας.
Επιπλέον, ο Μ. Αθανάσιος στο θεολογικό του έργο καθορίζει και τις προΰποθέσεις για να συγκληθεί μια Οικουμενική Σύνοδος. Όταν εμφανίζεται μια νέα αίρεση, η Εκκλησία κατά τον Μ. Αθανάσιο, πρέπει πρώτα να καταφύγει στην Αγία Γραφή και στην Παράδοσή της. Κατόπιν, αν οι χριστιανοί δεν μπορούν να διακρίνουν την αλήθεια, η σύγκληση της Οικουμενικής Συνόδου καθίσταται αναγκαία και επείγουσα, εφόσον η αίρεση ταράζει και διαιρεί την Εκκλησία. Έργο της Οικουμενικής Συνόδου είναι η φανέρωση της αλήθειας της πίστης με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος και η καταδίκη της αίρεσης με βάση την Αγία Γραφή και την Παράδοση της Εκκλησίας.
γ. Ο Μ. Αθανάσιος στην αθανασία...
Ο Μ. Αθανάσιος υπήρξε μεγάλη φυσιογνωμία της αρχαίας Εκκλησίας. Ανέλαβε την ευθύνη και το βάρος της κρίσης που ξέσπασε εξαιτίας της αίρεσης του Αρείου. Υπέστη πολλές διώξεις και έγινε το σύμβολο και ο ηγέτης των ορθόδοξων στην εποχή του. Με το συγγραφικό του έργο αναδείχτηκε δυναμικός αγωνιστής της ορθόδοξης πίστης και μαχητής στο χώρο του πνεύματος. Είχε το χάρισμα να διακρίνει τις συνέπειες των αιρετικών απόψεων για τον άνθρωπο και τη σωτηρία του και τις αντιμετωπίζει δυναμικά. Η στάση του κληροδότησε στην Εκκλησία ένα υπόδειγμα αγωνιστή ιεράρχη και αταλάντευτου σε θέματα πίστης θεολόγου.
ΑΠΟ ΤΟ: ebooks.edu.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου