Ricardo Hausmann
Από: http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/
Ο αρθρογράφος είναι καθηγητής στο Harvard University και διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς Ανάπτυξης του πανεπιστημίου.
Η γενναιοδωρία του πλανήτη χαραμίζεται και πάλι στην Ελλάδα. Καθώς οι αξιωματούχοι συναντώνται στην Αθήνα για τις λεπτομέρειες του τελευταίου πακέτου διάσωσης, επείγει να αναγνωρίσουμε όλοι, ότι ο τρόπος που προσεγγίσαμε την κατανόηση της κρίσης είναι ελαττωματικός.
Μέχρι σήμερα η Ελλάδα αναλύεται είτε υπό το δημοσιονομικό, είτε υπό το κεϋνσιανικό πρίσμα. Η δημοσιονομική άποψη λέει ότι η Ελλάδα θα εξυγιανθεί μόνο μέσα από αυξήσεις φόρων, περικοπές δαπανών και αναδιοργάνωση χρέους. Η κεϋνσιανιστική ότιτα μέτρα πλήττουν την ανάπτυξη και τα έσοδα του κράτους και υπονομεύουν τον στόχο.
Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις αγνοούν το γεγονός ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από την κρίση εξάγοντας, αλλιώς θα καταστραφεί. Εχει ένα τεράστιο εξωτερικό έλλειμμα, που καλύπτεται από ανυπόφορα επίπεδα εξωτερικού χρέους, το οποίο δεν θέλουν άλλο να χρηματοδοτούν οι αγορές. Πληρώνεται προσωρινά από επίσημους πόρους, αλλά κάποια στιγμή η Ελλάδα θα πρέπει να μηδενίσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.
Κι αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: Είτε να εξάγει περισσότερα, είτε να δαπανά λιγότερα. Για να προσαρμοστεί το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με λιγότερες δαπάνες, θα πρέπει να μειωθεί το ΑΕΠ κατά 25% επιπλέον, δεδομένου ότι στην Ελλάδα μόνο το ένα από τα τέσσερα δολάρια περικοπής δαπανών βγαίνει στο εξωτερικό. Οπωσδήποτε η εικόνα είναι άσχημη. Όμως η προσαρμογή με βελτίωση των εξαγωγών θα χρειαστεί αύξηση κατά 50%, που δεν είναι εύκολο πράγμα. Για να επιτευχθεί αυτό μέσω του τουρισμού μόνο, θα έπρεπε ο κλάδος να τριπλασιαστεί σε μέγεθος, κάτι πολύ δύσκολο.
Είναι λιγότερο επίπονο να αυξηθούν οι εξαγωγές παρά να μειωθούν οι δαπάνες. Όμωςδύο προβλήματα συνωμοτούν ενάντια σε αυτή την πιο ανθρώπινη λύση.
Πρώτον, όσο είναι στην ευρωζώνη, η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει υποτίμηση για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της.
Δεύτερον, η Ελλάδα δεν έχει αυτό που χρειάζεται για να γίνει όσο πλούσια είναι. Στο βιβλίο μας «The Atlas of Economic Complexity», με τους συνεργάτες μου υπολογίσαμε το μέγεθος της «παραγωγικής γνώσης» σε διάφορες χώρες. Μια χώρα με υψηλά επίπεδα παραγωγικής γνώσης είναι εκείνη που εξάγει πολλά διαφορετικά προϊόντα και όπου αυτά τα αγαθά παράγονται με περίπλοκο τρόπο. Η παραγωγική γνώση προβλέπει πόσο πλούσια μια χώρα θα γίνει και άρα πόσο γρήγορα θα αναπτυχθεί.
Και τα αποτελέσματα δεν είναι καλά για την Ελλάδα: Στο δείγμα μας από 128 χώρες, είχε την μεγαλύτερη απόκλιση ανάμεσα στο τρέχον καταγεγραμμένο επίπεδο εισοδήματος και στον συντελεστή παραγωγικής γνώσης στις εξαγωγές της. Η Ελλάδα οφείλει το εισόδημά της σε δανεικές ξένες δαπάνες που δεν μπορεί να ξεπληρώσει. Δεν παράγει μηχανολογικό εξοπλισμό, ούτε ηλεκτρονικά ούτε χημικά. Από κάθε 10 δολάρια του παγκοσμίου εμπορίου σε τεχνολογία πληροφορικής, της αναλογεί ένα σεντ.
Το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με δημοσιονομική κεϋνσιανική στήριξη, με απρόσκοπτη διευκόλυνση του εμπορίου ή με αυστηρή εφαρμογή της δημοσιονομικής προσαρμογής που διατάσσει η συμφωνία του Νοεμβρίου με το ΔΝΤ.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι κάτι άγνωστο για την Ευρώπη. Η Ιρλανδία, για παράδειγμα, επίσης βασανίζεται με δημοσιονομικό βάρος εξαιτίας της φούσκας των ακινήτων, αλλά έχει καταφέρει να μετακινηθεί γρήγορα σε πλεόνασμα χάρη στα θεμέλια γνώσης του ανταγωνιστικού εξαγωγικού της κλάδου. Με άλλα λόγια, η Ιρλανδία έχει αυτό που χρειάζεται για να είναι όσο πλούσια είναι.
Η Ελλάδα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την διεθνή στήριξη για να μειώσει και όχι για να αναβάλλει τον κόπο της προσαρμογής. Πρέπει να επεκτείνει την εξαγωγική της βάση, να μην καθυστερήσει τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Πρέπει να μπορέσει να χρηματοδοτήσει ιρλανδικού στυλ θεσμούς που θα προσελκύσουν νέες εξαγωγές, βάζοντας εγγυήσεις για συγκεκριμένες επενδύσεις σε υποδομές, κατάρτιση επαγγελματιών και έρευνα και ανάπτυξη. Αυτά θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από την ΕΕ αλλά, αν όχι, είναι καλύτερα να βγουν από περικοπές σε άλλους τομείς.
Η Ελλάδα είναι καλός τόπος για να γίνει προσπάθεια αντιγραφής του ιρλανδικού μοντελου. Υπολογίσαμε πόσο εύκολο θα ήταν για κάθε χώρα να στραφεί σε εξαγωγές πιο περίπλοκων αγαθών. Η Ελλάδα έρχεται δεύτερη μετά την Ινδία σε αυτό, που είναι πολύ ενθαρρυντικό αποτέλεσμα. Πρέπει να προσδιορίσει την γνώση που λείπει και τις υποδομές που χρειάζονται οι νέες βιομηχανίες και να διασφαλίσει την ύπαρξή του, όπως κάνει η υπηρεσία βιομηχανικής ανάπτυξης της Ιρλανδίας.
Το να μπουν πόροι στην δημιουργία της παραγωγικής βάσης για ένα πιο εύπορο μέλλον, είναι πιο σημαντικό και λιγότερο οδυνηρό από το να χαραμίζονται για την προστασία ενός παρελθόντος που δεν είχε μέλλον. Δυστυχώς, αυτό το μάθημα δεν έχει γίνει κατανοητό και η Ελλάδα είναι τόσο κοντά όσο ποτέ στον γκρεμό.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Είναι λιγότερο επίπονο να αυξηθούν οι εξαγωγές παρά να μειωθούν οι δαπάνες. Όμωςδύο προβλήματα συνωμοτούν ενάντια σε αυτή την πιο ανθρώπινη λύση.
Πρώτον, όσο είναι στην ευρωζώνη, η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει υποτίμηση για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της.
Δεύτερον, η Ελλάδα δεν έχει αυτό που χρειάζεται για να γίνει όσο πλούσια είναι. Στο βιβλίο μας «The Atlas of Economic Complexity», με τους συνεργάτες μου υπολογίσαμε το μέγεθος της «παραγωγικής γνώσης» σε διάφορες χώρες. Μια χώρα με υψηλά επίπεδα παραγωγικής γνώσης είναι εκείνη που εξάγει πολλά διαφορετικά προϊόντα και όπου αυτά τα αγαθά παράγονται με περίπλοκο τρόπο. Η παραγωγική γνώση προβλέπει πόσο πλούσια μια χώρα θα γίνει και άρα πόσο γρήγορα θα αναπτυχθεί.
Και τα αποτελέσματα δεν είναι καλά για την Ελλάδα: Στο δείγμα μας από 128 χώρες, είχε την μεγαλύτερη απόκλιση ανάμεσα στο τρέχον καταγεγραμμένο επίπεδο εισοδήματος και στον συντελεστή παραγωγικής γνώσης στις εξαγωγές της. Η Ελλάδα οφείλει το εισόδημά της σε δανεικές ξένες δαπάνες που δεν μπορεί να ξεπληρώσει. Δεν παράγει μηχανολογικό εξοπλισμό, ούτε ηλεκτρονικά ούτε χημικά. Από κάθε 10 δολάρια του παγκοσμίου εμπορίου σε τεχνολογία πληροφορικής, της αναλογεί ένα σεντ.
Το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με δημοσιονομική κεϋνσιανική στήριξη, με απρόσκοπτη διευκόλυνση του εμπορίου ή με αυστηρή εφαρμογή της δημοσιονομικής προσαρμογής που διατάσσει η συμφωνία του Νοεμβρίου με το ΔΝΤ.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι κάτι άγνωστο για την Ευρώπη. Η Ιρλανδία, για παράδειγμα, επίσης βασανίζεται με δημοσιονομικό βάρος εξαιτίας της φούσκας των ακινήτων, αλλά έχει καταφέρει να μετακινηθεί γρήγορα σε πλεόνασμα χάρη στα θεμέλια γνώσης του ανταγωνιστικού εξαγωγικού της κλάδου. Με άλλα λόγια, η Ιρλανδία έχει αυτό που χρειάζεται για να είναι όσο πλούσια είναι.
Η Ελλάδα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την διεθνή στήριξη για να μειώσει και όχι για να αναβάλλει τον κόπο της προσαρμογής. Πρέπει να επεκτείνει την εξαγωγική της βάση, να μην καθυστερήσει τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Πρέπει να μπορέσει να χρηματοδοτήσει ιρλανδικού στυλ θεσμούς που θα προσελκύσουν νέες εξαγωγές, βάζοντας εγγυήσεις για συγκεκριμένες επενδύσεις σε υποδομές, κατάρτιση επαγγελματιών και έρευνα και ανάπτυξη. Αυτά θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από την ΕΕ αλλά, αν όχι, είναι καλύτερα να βγουν από περικοπές σε άλλους τομείς.
Η Ελλάδα είναι καλός τόπος για να γίνει προσπάθεια αντιγραφής του ιρλανδικού μοντελου. Υπολογίσαμε πόσο εύκολο θα ήταν για κάθε χώρα να στραφεί σε εξαγωγές πιο περίπλοκων αγαθών. Η Ελλάδα έρχεται δεύτερη μετά την Ινδία σε αυτό, που είναι πολύ ενθαρρυντικό αποτέλεσμα. Πρέπει να προσδιορίσει την γνώση που λείπει και τις υποδομές που χρειάζονται οι νέες βιομηχανίες και να διασφαλίσει την ύπαρξή του, όπως κάνει η υπηρεσία βιομηχανικής ανάπτυξης της Ιρλανδίας.
Το να μπουν πόροι στην δημιουργία της παραγωγικής βάσης για ένα πιο εύπορο μέλλον, είναι πιο σημαντικό και λιγότερο οδυνηρό από το να χαραμίζονται για την προστασία ενός παρελθόντος που δεν είχε μέλλον. Δυστυχώς, αυτό το μάθημα δεν έχει γίνει κατανοητό και η Ελλάδα είναι τόσο κοντά όσο ποτέ στον γκρεμό.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου